Tìm hiểu phi thuế quan là gì và khu phi thuế là gì?

Thuế quan là một khái niệm phổ biến trong lĩnh vực thương mại quốc tế. Khi Việt Nam tham gia WTO và TPP thì những khái niệm ngày càng trở nên quen thuộc.Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu phi thuế quan là gì và khu phi thuế là gì?

Thuế quan là tên gọi chung của thuế xuất – nhập khẩu trong lĩnh vực thương mại quốc tế. Thuế nhập khẩu là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, còn thuế xuất khẩu là thuế đánh vào hàng hóa xuất khẩu. Những mặt hàng trốn thuế quan được gọi là hành vi buôn lậu.

Thuế quan có hai loại là:

+ Thuế đặc định (thuế theo lượng) được tính bằng một khoản cố định trên mỗi đơn vị hàng hóa nhập khẩu.

+ Thuế theo giá trị (Ad-valorem tariff) được tính theo tỷ lệ dựa trên giá trị của hàng nhập khẩu.

Về mặt lịch sử, việc áp dụng thuế quan đã ra đời từ thời kỳ cổ đại ở nhiều quốc gia. Các sử liệu cho thấy, các nước La Mã, Hi Lạp, Trung Quốc, Ai Cập cổ đại đã áp dụng thuế quan đối với những mặt hàng từ các quốc gia khác.

Hiện nay, tất cả các nước trên thế giới đều áp dụng thuê quan và nhà nước sẽ giao cho một tổ chức nhà nước chuyên trách về thuế xuất-nhập khẩu là hải quan thực hiện công việc kiểm tra, tính và thu thuế. Tại Việt Nam, đó là cục hải quan. Về mặt nguyên tắc, thuế quan phải được nộp trước khi thông quan để người xuất khẩu có thể giao hàng hóa cho người chuyên chở hay người nhập khẩu có thể đưa mặt hàng nhập khẩu vào lưu thông trong nội địa, trừ khi có các chính sách ân hạn thuế hay có bảo lãnh nộp thuế

Nhìn trên tổng thế, thuế quan có cả tác động tích cực lẫn tiêu cực cho từng nhóm lợi ích. Cụ thể:

+ Thuế quan có thể bảo vệ các nhà sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh từ nước ngoài bằng cách làm tăng giá bán của hàng nhập khẩu.

+ Mang lại nguồn thu nhập lớn cho nhà nước, chính phủ.

+ Thuế quan cũng đồng thời làm tăng giá của các mặt hàng nhập khẩu trong nước. Điều này ảnh hưởng đến khả năng mua sắm hàng nhập khẩu của người dân tại Quốc gia đó. Giá xe ô tô nhập khẩu quá đắt như tại Việt nam hiện nay chính là một biểu hiện rõ nhất.

+ Việc áp dụng thuế quan cũng làm giảm hiệu quả tổng thể của toàn bộ nền kinh tế bởi vì khoản thuế này sẽ khuyến khích các công ty nội địa sản xuất những sản phẩm mà theo lý thuyết có thể được sản xuất một cách hiệu quả hơn ở nước ngoài.

Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều có những vùng không áp dụng thuế quan hoặc không áp thuế đối với một số mặt hàng. Những vùng được miễn thuế quan khi nhập khẩu được gọi là: Khu phi thuế.

Hay nói đúng hơn thì khu phi thuế quan là khu vực kinh tế nằm trong lãnh thổ Việt Nam có ranh giới địa lý xác định, được thành lập theo quy định của thủ tướng chính phủ, quan hệ mua bán, trao đổi hàng hóa giữa khu này và bên ngoài là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu.

+ Điều kiện thành lập trong khu phi thuế quan

– Được thành lập theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ

– Có ranh giới xác định

– Được ngăn cách với lãnh thổ bên ngoài, có hàng rào cứng bao quanh khu trừ các khu kinh tế – thương mại đặc biệt của mỗi quốc gia.

– Có cổng và cửa ra vào bảo đảm điều kiện cho sự kiểm tra, giám sát, kiểm soát của cơ quan Hải quan và các cơ quan chức năng khác có liên quan, có tổ chức Hải quan thực hiện kiểm tra, giám sát hàng hóa và phương tiện ra, vào khu.

– Không có dân cư sinh sống bên trong

– Có quy chế kiểm soát hàng hóa ra vào chặt chẽ

– Khu phi thuế quan có thể nằm trong khu công nghiệp và thỏa mãn yêu cầu trên

– Mua bán hàng hóa trong khu phi thuế quan sẽ được coi là hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu.